Rozwód bez rozprawy-czy to możliwe?

Dotychczasowa praktyka Polska jest jednym z tych krajów, w których rozwód, nawet za tzw. ” porozumieniem stron” orzec może jedynie sąd i to po przeprowadzeniu rozprawy. Co ciekawe, na Ukrainie czy w Portugalii, na zgodny wniosek małżonków, rozwód zatwierdzić może urzędnik stanu cywilnego. Z kolei w Rumunii, na Łotwie, w Estonii i we Francji może…

Dotychczasowa praktyka

Polska jest jednym z tych krajów, w których rozwód, nawet za tzw. ” porozumieniem stron” orzec może jedynie sąd i to po przeprowadzeniu rozprawy. Co ciekawe, na Ukrainie czy w Portugalii, na zgodny wniosek małżonków, rozwód zatwierdzić może urzędnik stanu cywilnego. Z kolei w Rumunii, na Łotwie, w Estonii i we Francji może to uczynić również notariusz.

Przepisy covidowe

Ostatnio pojawiła się pierwsza jaskółka zwiastująca być może nadchodzące zmiany również w polskim ustawodawstwie i praktyce sądowej. Zaczyna się bowiem upowszechniać w polskich sądach praktyka orzekania o rozwodzie bez orzekania o winie na posiedzeniu niejawnym.

Powalają na to przepisy Ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Art. 15zzs1 pkt 2 stanowi, iż przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia niejawnego, jeżeli uzna rozpoznanie sprawy konieczne, zaś przeprowadzenie wymaganych przez ustawę rozprawy lub posiedzenia jawnego mogłoby wywołać nadmierne zagrożenie dla zdrowia osób w nim uczestniczących i nie można przeprowadzić ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku, a żadna ze stron nie sprzeciwiła się przeprowadzeniu posiedzenia niejawnego w terminie 7 dni od doręczenia zawiadomienia ich o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne.

Z kolei z art. 15zzs 2 powyższej ustawy wynika, że jeżeli w sprawie rozpoznawanej według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone w całości, sąd może zamknąć rozprawę i wydać orzeczenie na posiedzeniu niejawnym, po uprzednim odebraniu od stron lub uczestników postępowania stanowisk na piśmie.

Rozwód bez rozprawy

W praktyce oznacza to, że jeżeli strony przedstawią pisemne zgodne stanowiska i nie sprzeciwią się przeprowadzeniu posiedzenia niejawnego w ich sprawie, sąd nie wezwie ich do osobistego stawiennictwa i wyrok rozwodowy wyda na posiedzeniu niejawnym. Jest to znaczne uproszczenie procedury i skrócenie czasu oczekiwania na orzeczenie rozwodu o wiele miesięcy. Należy zatem z wielkim zadowoleniem przyjąć to, jak na razie tymczasowe ( bo przewidziane w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich) rozwiązanie. I wyrazić jednocześnie nadzieję, że ustawodawca podejmie kroki, by stało się ono stałą praktyką w polskich sądach.